In 2024 hebben Nederlandse wijngaarden een forse klap gekregen: de wijnproductie daalde met meer dan 56%, van ruim 1,7 miljoen flessen in 2023 naar slechts 750.000 flessen. Oorzaak? Een combinatie van grillige windvorst in het voorjaar en een kletsnatte zomer die het groeiseizoen flink verstoorde.
Met name de nachtvorst in april — een zogeheten ‘windvorst’, waarbij koude lucht door de wind op druifhoogte blies — bleek funest. Veel wijnstokken raakten juist daar beschadigd waar de jonge scheuten zich ontwikkelden. Vooral de cabernetrassen, bedoeld voor rode wijn, kregen het zwaar te verduren. In meerdere wijngaarden waren verschrompelde bladeren en misvormde trossen het trieste resultaat.
Witte druivenrassen bleken veerkrachtiger onder deze omstandigheden. Niet voor niets bestond maar liefst 78% van de Nederlandse wijnproductie in 2024 uit witte wijn. Rassen als Souvignier gris en Johanniter, populair in de Achterhoek vanwege hun schimmelresistentie en vroeg rijpende karakter, presteerden nog redelijk. In Limburg hielden klassiekers als Pinot Blanc en Chardonnay zich kranig — ook al moest menig wijnboer flink selecteren op kwaliteit.
In totaal brachten 214 wijngaarden in Nederland samen 5.684 hectoliter wijn op de markt. Maar wat zegt dat nu eigenlijk?
Een vergelijk met Luxemburg, een klein maar gerenommeerd wijnland aan de Moezel, zet het in perspectief. Luxemburg produceert jaarlijks gemiddeld zo’n 120.000 hectoliter wijn – ruim twintig keer zoveel als Nederland. Het Groothertogdom is niet alleen ouder in traditie, maar heeft ook gunstiger klimaat, bodems en internationale afzetmarkten.
Toch is de Nederlandse wijnbouw niet zonder betekenis. Binnen de groep ‘noordelijke opkomende wijnlanden’ is Nederland een opvallende speler. Alleen het Verenigd Koninkrijk is in absolute aantallen beduidend groter – dankzij forse investeringen, een focus op mousserende wijn en een groeiende exportmarkt. Nederland daarentegen blijft kleinschalig, maar boekt vooruitgang in kwaliteit, diversiteit en lokale bekendheid. Een nichemarkt met potentie, al blijft Moeder Natuur onmiskenbaar de grootste factor van succes of misoogst.s.